Maandag 5 september 2011
Gibonni – Divji cvit
Deze avond komt op Alexander onverklaarbaar, bijna surrealistisch over. Het is moeilijk om deze mensen, die allemaal hun hoop op de een of andere manier in rook hebben zien opgaan, goed met elkaar te laten omgaan.
Henriette heeft de hele dag nog geen onvriendelijke woord tegen hem of Robin gebruikt. Robin heeft iets meer afstand genomen van Wolfgang en daarmee ruimte gemaakt voor de anderen. Sascha lijkt vriendelijker. Astrid is zoals altijd prachtig en aangenaam gezelschap. Zelfs Max zou nu graag de gevoelige onderwerpen met hem en Robin aansnijden. Gelukkig leidt Charlie Max af.
Jaren ervaring in de horeca laten hem nu ook de catering voor zijn rekening nemen. Als een hartelijke en anders als een plichtsgetrouwe gastheer vult hij constant de glazen bij. Sascha en Robin organiseren in de open keuken al het eten, tot grote verbazing van Max. Grappen vliegen over en weer tijdens het koken. Max vertelt over de culinaire vaardigheden van zijn vrouw, waardoor Astrid naar Henriette trekt. Astrid’s nachtmerrie is een keuken. Haar kookkunst is Sascha’s nachtmerrie. Henriette bemoeit zich vandaag niet met de prestaties van de anderen in de keuken. Het verhoogt haar krediet bij de anderen en verzacht haar reputatie. Ze geeft alleen suggesties, als ze erom wordt gevraagd.
De gasten schuiven aan rond de grote tafel en genieten van het diner. Alexander is net zo ontroerd als sommige anderen om deze groep bij elkaar te zien en waardeert het, dat de eerdere teleurstellingen van vandaag de anderen motiveren om nu meer te doen. Het is de allereerste keer, dat ze gezamenlijk eten. Wolfgang brengt hen samen, ongeacht wie nu precies de ouders zijn. Vanavond richten ze hun aandacht op elkaar en proberen met kleine dingen elkaar te steunen op een manier zoals elke andere, gewone familie dat zou doen. Astrid neemt halverwege de maaltijd het woord.
„Als ik iets mag zeggen … sinds mijn vader is overleden, is dit een van de eerste en beste etentjes, waarvoor ik uitgenodigd ben. Ik heb geen broers en zussen, daarom is dit waarschijnlijk het eerste echte familiediner waar ik bij ben. Bedankt dat ik erbij mag zijn.“
„Het is fijn, dat jij en Sascha hier vandaag bij willen zijn.“
Henriette glimlacht. Wolfgang vult haar aan.
„Alexander heeft eerder gezegd, dat familie is, wat wij er zelf van maken. Ik wil jullie bedanken voor alles, wat jullie vandaag hebben gedaan voor mij.“
„We doen ons best. We hadden alleen gehoopt op een beter resultaat voor jou.“
Charlie’s attente reactie laten de jongen wat vrolijker kijken. Het gebabbel is leuk en geeft steun aan de anderen. Het is geen vrolijke, maar wel een aangename avond.
Na het diner helpt iedereen met opruimen. Sascha verdwijnt even uit het appartement en komt wat later terug uit SansFrontière met meerdere flessen wijn. Gelukkig heeft hun personeel beneden alles onder controle, zodat Alexander en Sascha de rest van de avond niet meer hoeven te werken. Wanneer iedereen weer zit, haalt Max een groot boek uit zijn reistas. Henriette reageert nieuwsgierig.
„Max, wat is dat?“
„Een verrassing, Henny. Alexander, Robin, komen jullie erbij?“
Wanneer de twee aan de eettafel bij hem aanschuiven, kijkt Max ze serieus aan. Dat is voor Charlie aanleiding stil achter de jongens te gaan staan.
„Lars en Charlie vertellen soms hoe het met je gaat, Alexander. Verder is het moeilijk om je te volgen.“
„Sorry, Max.“
„Moeilijk, maar niet onmogelijk.“
De lange man zegt het met een knipoog naar Charlie, terwijl hij het grote en versleten boek aan hem en Robin overhandigt. Zenuwachtig zitten ze naast elkaar aan de tafel tegenover Max. Alexander slaat het boek open. Het is een verzamelboek met kleine knipsels uit zijn jeugd, zoals bijvoorbeeld de kleine aankondigingen van zijn school. Robin lacht bij de kinderfoto’s, waarvoor Alexander zich schaamt. De kopie van zijn gymnasiumdiploma verrast hem. Hij weet nog, dat hij voor zijn laatste examens bijna alleen de beste cijfers heeft gehaald, maar Max en Henriette waren niet tevreden over zijn eindlijst. Na de schoolfoto’s komen enkele pagina met tekeningen van hem, gevolgd door enkele lege pagina’s. Hij vermoedt, dat hier foto’s zouden moeten staan uit zijn eerste jaren in Köln. Max en Henriette waren het er niet mee eens, dat hij zijn studie economie combineerde met een opleiding tekenen en schilderen. Zouden ze achteraf toch tevreden zijn? Een voorzichtige glimlach komt vanzelf bij hem op.
„Dank je, Max.“
„Je kunt verder bladeren.“
Achter hem heeft Charlie een knipoog over voor Max.
„De pagina’s zijn leeg.“
Robin pakt zijn hand en zo bladeren twee handen verder.
„Ik hoop, dat er meer foute foto’s van je inzitten.“
Na nog een paar blanco pagina’s laat Robin het boek los. Charlie legt een hand op Robin’s schouder en Alexander voelt haar andere hand op zijn schouder. Wolfgang kijkt over zijn andere schouder nieuwsgierig met hen mee.
„Waarom heb je niet me van het boek verteld?“
Max kijkt Wolfgang verbaasd aan. Henriette herhaalt de vraag.
„Waarom heb je niet verteld, dat je dit hebt?“
„Omdat het echt van mijzelf is, lieverd.“
Alexander en Robin kijken nu naar een bekende foto van zichzelf. Het is de foto van Robin, die hem kust op het podium, nadat zijn team een kampioenschap heeft gewonnen en zijn schat hun relatie niet langer geheim wilde houden. De foto is overal gepubliceerd. Alexander verbaast zich erover, dat Max deze foto in het boek heeft opgenomen.
„Ik wist niet … dat deze foto … ook jullie krant heeft gehaald.“
Alexander stamelt. Max reageert behoedzaam.
„Gelukkig is Robin een professionele basketballer, anders zouden we niets over je lezen. Ik was meer dan verbaasd om je op de sportpagina tegen te komen.“
Het is een stille verwijzing naar zijn jeugd. Hij was allesbehalve een atleet. Om Max een plezier te doen, heeft hij even meegespeeld in het schoolvoetbalteam. Zijn gebrek aan vereiste coördinatie leidde weer tot een grote teleurstelling bij Max. Zijn jongere broer Bastian heeft later deze rol eenvoudig over kunnen nemen. Bastian blonk uit in de sporten waar Alexander minder goed presteerde. Vanzelfsprekend kreeg zijn broer het leeuwendeel van Max’ aandacht door deze successen. Henriette zucht even.
„Max?“
Hij glimlacht wrang om de zachte grap van Max, terwijl Charlie haar hand van zijn schouder afhaalt. Ook Robin laat ze los. Max zucht diep en bladert door naar de volgende pagina’s.
„De sportpagina’s hebben me geholpen om meer berichten te vinden.“
Alexander is opnieuw sprakeloos. De pagina’s bevatten recencies over SansFrontière na de verbouwing van dit voorjaar. De lovende en gênante recencies zijn allemaal bewaard. Dat is typerend. Met Max teruggaan naar het verleden is een combinatie van lof vermengd met kritiek. De laatste krantenknipsels zijn de berichten over de steun van SansFrontière aan andere organisaties in Köln zoals de nachtopvang. De berichten zijn van internet geplukt.
„Max, ik denk, dat je mij vaker zoekt op internet dan ikzelf.“
„Waarom ben ik niet verbaasd, dat je jezelf online zoekt?“
Sascha’s alerte reactie haalt hem terug naar deze avond. Hij kijkt zijn zakenpartner met een spottende blik aan, die Sascha op dezelfde manier beantwoordt. Robin en Charlie grinniken, terwijl Max hem indringend aankijkt voordat zijn vader reageert.
„Ja, ik volg je via internet … Kan ik je op een andere manier volgen?“
Hij voelt, dat Charlie opnieuw haar handen op hun schouders legt.
„Alexander, dit boek kan je niet vervangen. Denk je niet, dat de stilte nu lang genoeg heeft geduurd? Kunnen we misschien weer als een familie met elkaar omgaan?“
Alexander grijpt direct naar Robin’s hand en merkt tegelijk dat Charlie hen weer loslaat. De vraag raakt hem dieper dan hij nu wil laten merken.
„Max, je weet zelf, hoe het zover is gekomen. Jullie afkeuring is groter, dan ik kan verdragen.“
„We keuren het alleen af, omdat we van je houden, Alexander.“
Henriette reageert, terwijl ze achter haar man gaat staan. Voor het eerst vandaag voelt hij zijn woede opkomen. Liefde is vrijwel het laatste woord, dat hij zelf zou gebruiken om de woorden en daden van Max en Henriette te beschrijven.
Alexander weet nog al te goed hoe Henriette en Max tien jaar geleden onverwacht langskwamen en zijn liefdesleven ontdekten. Zouden ze bereid zijn om Charlie al het geld terug betalen, waarmee zijn tante daarna zijn opleidingen heeft betaald? Zouden er in Lingen nog spullen van hem liggen, die hij toen niet meer mocht ophalen? Desondanks is het boek, dat nog open op tafel ligt, een gebaar. Het is een stap in de richting van een soort van verzoening.
Rudolf heeft hem eerder gevraagd welke stappen of gebaren hij bereid is om te maken. Na deze aangename en veelbelovende avond zou kritiek op Henriette en Max de ruimte tussen hen vergroten. Toch heeft hij nog veel dingen op zijn hart om uit te spreken. Zal zijn verdriet ooit worden opgemerkt? Max moet iets hebben gezien in zijn ogen, terwijl hij Henriette verbijsterd aankijkt.
„Alexander, er zijn heel veel dingen, waar we over kunnen praten. Henriette en ik zijn niet perfect, maar we proberen het goed te doen.“
„Dat zie ik.“
Hij probeert rustig te blijven en zijn stem neutraal te laten klinken.
„Er is een reden, waarom we je vragen het contact weer te herstellen. We hebben ook je hulp nodig.“
Zijn woede en verbijstering maakt plaats voor nieuwsgierigheid, die hij zo goed mogelijk verbergt.
„Hulp?“
„Hulp met Wolfgang, Alexander. Je vader en ik zijn grootgeworden met bepaalde ideeën over jongens … die samen … We weten nu, dat wij niet bij machte zijn om mensen te veranderen.“
„Toen je opgroeide, wisten we niet of we fouten hadden gemaakt in je opvoeding. We wisten niet of het aan ons lag, dat jij de keuze hebt gemaakt om met mannen om te gaan. We hadden geen ervaring daarmee en we kenden niemand anders die dezelfde keuze maakte. Maar nu is Wolfgang bij ons en wij willen hem een thuis geven. Hij heeft op een duidelijk jongere leeftijd dan jij al gekozen, wat hij wil.“
Het is opvallend hoe vaak Henriette antwoord geeft en Max het aanvult. Of omgekeerd.
Hij blijft zwijgen, terwijl Robin onopgemerkt de binnenkant van zijn hand streelt. Het is nu beter dat Max en Henriette niet de details kennen van zijn jeugdige escapades met zowel jongens als meisjes. Het is nu niet het goede tijdstip om hun probleem ingewikkelder te maken.
„Alexander, we hebben fouten gemaakt, maar Wolfgang heeft al een moeilijk leven gehad. We willen onze fouten niet herhalen en daarmee zijn problemen nog groter maken.“
Zijn blik valt op zijn nieuwe broer, die glimlacht. Heeft Wolfgang invloed op de verandering die Max en Henriette blijkbaar doormaken? Is het wel een verandering? Voor zover Alexander het nu kan beoordelen, vindt Henriette de gedachte aan mannen, die samenleven nog steeds weerzinwekkend. Haar nonverbale gedrag geeft hem de indruk, dat ze zelfs stelliger is dan tien jaar geleden. Hij vermoedt, dat Max er niet heel anders over denkt.
Toch heeft Wolfgang behoefte aan een omgeving, die hem steunt. De jongen heeft een stabiel thuis nodig. Alexander heeft eigenlijk geen keuze. De sleutel tot Wolfgang’s geluk hangt als een molensteen om zijn nek. Zijn enige optie is om het contact met zijn ouders te herstellen en hen toe te laten tot zijn leven. Hij kijkt om zich heen. Van Charlie via Sascha naar Wolfgang. Zijn blik blijft tenslotte in Robin’s heldere, blauwe ogen hangen, die hem vol begrip aankijken.
Max en Henriette gedragen zich als een echtpaar leeuwen. De leeuw wacht passief af totdat de leeuwin agressief haar klauwen uitslaat en de prooi vasthoudt, voordat ze samen de prooi opeten. Het is een geniale zet van Max en Henriette. Ze verschijnen uit het niets met een jongen, die misschien een broer van Robin en Sascha is. Hoe konden de broers het verzoek om mee te werken aan een onderzoek weigeren? Wolfgang’s geluk ligt in hun handen. Daarom stemmen ze toe en werken ze mee.
Nu vragen Max en Henriette hem om advies, hoe om te gaan met een jongen, die tot nu toe weinig geluk heeft gekend. Wolfgang’s geluk ligt nu in zijn handen, terwijl de vaderschapsvraag nog in de lucht hangt. Weigeren is onmogelijk, zonder dat hij asociaal overkomt. Zijn oude wantrouwen over Henriette’s motieven komt weer tevoorschijn. Nu twijfelt hij ook aan de motieven van Max. De prettige, aangename avond blijkt toch theater te zijn.
Het is een list. Het kan gewoon niet anders. Er blijft maar een optie open voor hem. Hij kan alleen glimlachen en akkoord gaan met hun voorwaarden. Met het vooruitzicht op nieuwe afkeuring, die hij zoveel jaar heeft kunnen ontwijken. Alles voor het geluk van Wolfgang, die hij bovendien een belofte heeft gedaan. Is echte verzoening tussen de Kaisers mogelijk? Kan hij de opvattingen van zijn ouders werkelijk veranderen? Hij weet zeker, dat Henriette nooit zal veranderen. Hoe zit het met Max?
Hij heeft er geen vertrouwen in, vanwege de ontwikkelingen van deze avond. Bij dit alles ontbreekt het hem aan het goede gevoel, aan zijn normale enthousiasme over nieuwe dingen. Hij negeert zijn huiveringen, onderdrukt zijn kippevel onder de lange mouwen van zijn overhemd en glimlacht.
„Ja. We zijn het niet eens over alles, maar ik wil het wel proberen, als jullie het serieus menen.“
Hij laat zijn ogen opnieuw door de woonkamer gaan. Gemeende vreugde op Astrid’s gezicht, Sascha met een trotse glimlach naast haar. Wolfgang kijkt vrolijk uit zijn heldere, blauwe ogen. Max en Henriette glimlachen instemmend. Charlie toont haar professionele glimlach, alsof ze zijn twijfels aanvoelt. Robin legt zijn arm om Alexander’s schouders en knijpt hem een beetje. Zijn schat weet, hoe hij zich voelt.
Alexander huilt van binnen en glimlacht van buiten.